Chelidonium majus - Dar niebios

Tuesday, 11 Jun, 2024

Ziołowe opowieści

Pierwsze wzmianki o nim pochodzą ze starożytnego Egiptu z około 1550 r. p.n.e. Pisali o nim lekarze i botanicy - Dioskurides, Pliniusz Starszy, św. Hildegarda i Paracelsus. Glistnik jaskółcze ziele, to pospolita roślina, którą można spotkać w parkach, sadach, ogrodach i przy drogach. W przekazach ludowych nazywano go to zielem Marii, łaską Pana Boga czy złotym korzeniem. Jego łacińska nazwa Chelidonium, oznacza „dar niebios”.
Nazwa "jaskółcze ziele" pochodzi z tradycji ludowej, wiążącej okres kwitnienia rośliny z przylotem i odlotem jaskółek. Pierwszy człon nazwy "glistnik" odnosi się do jej dawnego zastosowania w odrobaczaniu przewodu pokarmowego i zwalczaniu pasożytów u świń. Dym z palonej rośliny ma właściwości owadobójcze, co wykorzystywano m.in. na Podlasiu do tępienia much. W starożytności glistnik stosowano jako lek na żółtaczkę i gorączkę, a w medycynie ludowej sok z rośliny używano do leczenia brodawek i kurzajek.
Pomimo jego udokumentowanych właściwości prozdrowotnych, od kilku lat próbuje się wyeliminować glistnik z lecznictwa naturalnego, argumentując, że ryzyko jego stosowania przewyższa korzyści terapeutyczne. Już Paracelsus stwierdził, iż  “Wszystko jest trucizną i nic nią nie jest. To dawka czyni truciznę”. Nie inaczej jest w przypadku glistnika - roślina ta, podobnie jak konwalia majowa, może działać leczniczo lub trująco w zależności od dawki.
Surowcem leczniczym są ziele i korzeń (należy zbierać je jesienią lub wiosną), ziele najlepiej zbierać przed i w trakcie kwitnienia. Z mojej praktyki wynika, że ziele można zbierać do lipca, ponieważ później żółknie i brunatnieje podczas suszenia, tracąc swoje właściwości. Najbardziej wartościowe jest ziele zbierane w maju i czerwcu. Powinno się je suszyć w ciepłym, ciemnym i przewiewnym miejscu, ponieważ w grubej warstwie łatwo się zaparza i żółknie. Dobrze wysuszone ziele ma przyjemny zapach i naturalnie zielony kolor. Korzenie należy szybko oczyścić z ziemi, umyć pod bieżącą wodą, następnie suszyć w temperaturze 30-50°C. W warunkach domowych do suszenia można użyć elektrycznego piekarnika ustawionego na 50°C, idealnie sprawdzają się też elektryczne suszarki do grzybów. Pamiętajmy, że  aby zioło było skuteczne musi być odpowiednio zebrane i przetworzone, a preparaty z niego wykonane należy stosować w ściśle określonej dawce.
Wyciągi wodne i wodno-alkoholowe z glistnika stosowane zewnętrznie działają przeciwzapalnie i znieczulająco, pomagając w leczeniu bólu reumatycznego i artretycznego. Preparaty glistnika są używane w leczeniu kamicy żółciowej i moczowej, bólów pooperacyjnych po usunięciu pęcherzyka żółciowego, żółtaczki, wirusowego zapalenia wątroby, stanów zapalnych układu moczowo-płciowego, puchliny wodnej oraz schorzeń śledziony i trzustki. Glistnik łagodzi bolesne miesiączki, ale może również powodować bardziej obfite krwawienia. Świeży sok z glistnika stosowany zewnętrznie pomaga w leczeniu opryszki, gruźlicy skóry, brodawek, trudno gojących się ran, hemoroidów, świerzbu, nużycy oraz usuwaniu piegów i plam na skórze. Wyciągi wodno-alkoholowe przeciwdziałają zastojom żółci i skutecznie zwalczają infekcje dróg płciowych. Istnieją także doniesienia o przeciwalergicznym i przeciwświądowym działaniu glistnika. Napar z glistnika podnosi stężenie hemoglobiny, poprawia krążenie wieńcowe, mózgowe i obwodowe, zwłaszcza w stanach skurczowych naczyń i skokach ciśnienia krwi. Glistnika nie wolno stosować przy jaskrze!
Kilka przepisów wg dr Różańskiego
Napar glistnikowy
1 płaską łyżkę zmielonego ziela lub 1 łyżeczkę zmielonych korzeni zalać 1 szklanką wrzącej wody, odstawić pod przykryciem na 30 minut; przecedzić. Pić 2-3 razy dziennie po 50 ml
Macerat glistnikowy
1 część świeżego ziela lub świeżych mielonych korzeni zalać 3 częściami ciepłej wody, odstawić na 5 godzin, przecedzić. Przechowywać w lodówce, nie dłużej jednak jak 3 dni. Pić 2-3 razy dziennie po 30 ml. Stosować również jako płukanka, do lewatyw i przemywania skóry. Okłady z maceratu wykazują działanie przeciwbólowe i znieczulające. Macerat można zakonserwować alkoholem 40% (proporcja 1:1)
Nalewka glistnikowa
1 część suchego zmielonego ziela lub korzeni zalać 5 częściami 40-50% zimnego alkoholu, odstawić na 7 dni; przefiltrować. Stosować 2-3 razy dziennie po 5-10 ml w 100 ml wody. Zewnętrznie do pędzlowania schorzałych miejsc (bolesne nadżerki w jamie ustnej, polipy, opryszczka, liszaje, liszajce, czyraki, kłykciny, brodawki, owrzodzenia, wypryski, zmiany toczniowe i łuszczycowe) w stanie nierozcieńczonym; do okładów, płukanek i przemywania skóry po rozcieńczeniu: 1 łyżka na 200-220 ml wody przegotowanej.
Zachęcam do poszukiwań glistnika i wykorzystania jego właściwości - nie tylko w zwalczaniu brodawek:). Niektóre z preparatów na bazie glistnika posiadam też w swojej zielarni. Zainteresowanych proszę o kontakt.
Ilona Girzewska - Licencjonowany Zielarz Fitoterapeuta
416-882-0987  •  FB: Ziołowe opowieści