Pokrzywa - chwast czy zioło?

Tuesday, 27 Feb, 2024

Ziołowe opowieści

Dla wielu ludów była rośliną magiczną - w Skandynawii miała chronić przed piorunami, jakie zsyłał na ziemię podstępny syn Odyna – Thor, u Słowian używano jej do ochrony przed urokami i demonami. W czasach Hipokratesa stosowano ją, by zatamować krew lub jako afrodyzjak, a botanicy w XVII wieku zalecali ją jako skuteczny środek na pozbycie się uciążliwej flegmy.
Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica L.) jest rośliną od wieków cenioną i wykorzystywaną na wiele sposobów. Spożywano ją na surowo jako wiosenną dawkę witamin, przyrządzano z niej zupy. Słynne było biczowanie się nią by wyleczyć reumatyzm albo picie pokrzywowego naparu w przypadku bólu żołądka, astmy czy zimnicy. Maria Treben - słynna zielarka zalecała pokrzywę profilaktycznie, by zapobiec wszelkim chorobom. Ale nie tylko lecznicze zastosowanie miała Urtica. Już w XII wieku zasłynęła jako roślina przędzalnicza, z której wyrabiano tkaniny, a podczas I wojny światowej Niemcy używali jej do szycia mundurów, czy onuc, a nawet jako wyciory do karabinowych luf. Współcześnie wyparły pokrzywę jedwab, len i bawełna, ale dalej cenią jej włókno rybacy - wykonana z niego sieć jest bardzo wytrzymała, nie gnije i nie nasiąka wodą.
Dzisiejsza fitoterapia chętnie sięga po pokrzywę, gdyż sprawdza się ona w leczeniu wielu schorzeń. Ma m.in. właściwości antybakteryjne, przeciwutleniające czy detoksykujące. Lista cennych składników zawartych w pokrzywie jest tak długa, że można uznać tę roślinę za naturalny antybiotyk. Wykorzystuje się ziele, liść i kłącze rośliny z korzeniami, przy czym ziele najlepiej pozyskiwać wczesną wiosną, najpóźniej do końca maja, liście zbiera się do sierpnia, a korzenie wykopuje późną jesienią lub wczesną wiosną - mają wtedy najwięcej substancji aktywnych. Wszystkie surowce suszy się w temperaturze nie wyższej niż 40 C - doskonale nadają się do tego elektryczne suszarki.

Jakie działanie ma pokrzywa?
Jest ich tak wiele, że skupię się tylko na niektórych: reguluje przemianę materii, zapobiega powstawaniu kamicy żółciowej i moczowej, działa przeciwzapalnie, przeciwreumatycznie, przeciwkrwotocznie, antyseptycznie, zwiększa laktację, zmniejsza poziom cukru we krwi i pobudza działalność trzustki, obniża ciśnienie krwi, wzmacnia organizm - zwłaszcza po zimie (pomaga zlikwidować hipowitaminozy), likwiduje obrzęki, zapobiega zastojom żółci i plamom na skórze. Można pokrzywę wykorzystać wielorako - w formie soku, naparu, odwaru, nalewki czy miodu.

• Napar -  2 łyżki kłączy, ziela lub liści zalać 2 szklankami wrzącej wody; odstawić na 30 minut; przecedzić. Pić 3-4 razy dziennie po 200 ml
• Sok pokrzywowy - świeże ziele i (lub) liście zmielić maszynką do mięsa i zalać wodą przegotowaną do połowy; przykryć i odstawić na 8 godzin; przecedzić. Masy roślinnej nie wyrzucać lecz przepuścić jeszcze przez sokowirówkę. Oba wyciągi połączyć. Przechowywać w lodówce nie dłużej niż 5 dni. Zażywać 4 razy dziennie po 2 łyżki
• Nalewka pokrzywowa - pół szklanki świeżego i zmielonego ziela lub kłącza zalać 300 ml alkoholu o temperaturze pokojowej; wytrawiać 14 dni; przefiltrować. Zażywać 3-4 razy dziennie po 5 ml.
• Miód pokrzywowy - na każdą łyżeczkę zmielonej pokrzywy dać 1 łyżkę miodu i 10 kropli wódki, wymieszać, odstawić na 3 dni, zażywać 3 razy dziennie po 1 łyżce. Przed zażyciem lek wymieszać.
• Olej pokrzywowy - pół szklanki świeżego lub suchego ziela albo liści zalać 100 ml oleju o temperaturze 60 C, wytrawiać 7 dni, przefiltrować. Zażywać 3 razy dziennie po 1 łyżce lub stosować zewnętrznie do:
• okładów na chore, spękane i spierzchnięte wargi oraz na rany, ropnie, nadżerki, owrzodzenia, oparzenia, otarcia naskórka;
• do oczyszczania skóry oraz do wcierania i kąpieli dłoni i stóp zrogowaciałych i spękanych
• do włosów (w przypadku suchości, łupieżu, rozdwajania i łamliwości, wypadania, braku połysku, zniszczenia zabiegami fryzjerskimi oraz w celach profilaktycznych, aby wzmocnić i odżywić włosy)
• do maseczek olejowych na skórę (gazę zmoczyć w oleju i nałożyć na skórę: twarz, szyję i dekolt, trzymać 40 minut, zdjąć, po czym zastosować masażo-wcieranie oleju pokrzywowego, nadmiar zetrzeć delikatnie watką. Maseczka daje znakomite efekty w przypadku skóry suchej, zniszczonej, pomarszczonej, pokrytej wągrami i ogniskami zapalnymi, w przypadku skóry bladej i z plamami; stosować też profilaktycznie jako kurację odmładzającą oraz przeciwtrądzikową

Receptury pochodzą z blogu dr Henryka Różańskiego https://rozanski.li/126/pokrzywa-urtica/

Pokrzywa - przeciwwskazania
Żelazną zasadą w stosowaniu surowców z pokrzywy jest, by nie stosować ich dłużej niż jeden tydzień. Po tym czasie należy zrobić przynajmniej 14 dniową przerwę.
Nadmierne używanie pokrzywy może wywołać reakcję alergiczną w formie pokrzywki, pieczenia skóry lub jej swędzenia. Może wywołać też nadmierne łzawienie lub obrzęk twarzy, a nawet złe samopoczucie. Soku z pokrzywy powinny unikać kobiety z problemami narządów rodnych (mięśniakami, krwawieniami czy rakiem), a także osoby z przewlekłymi chorobami nerek, cukrzycą, albo przed zabiegami chirurgicznymi.
Podchodźcie więc do tej parzącej rośliny z rozwagą, a ona odwdzięczy się wszystkim, co w niej cenne.
 

Ilona Girzewska
Certyfikowany Zielarz Fitoterapeuta
416-882-0987 • Facebook: Ziołowe opowieści