Niekontrolowana aborcja wstrzymana

Tuesday, 28 Jun, 2022

Ale się porobiło...

Niekontrolowana aborcja wstrzymana
Sąd Najwyższy w dniu 24 czerwca uchylił wyrok w sprawie Roe przeciwko Wade, przełomowy precedens z 1973 roku, który w dużej mierze zalegalizował aborcję w Stanach Zjednoczonych.
Sąd, w stosunku głosów 6:3 w orzeczeniu opartym na konserwatywnej większości, podtrzymał prawo Mississippi, które zakazuje aborcji po 15 tygodniach ciąży i obalił precedens Roe. Przewodniczący John Roberts zgodził się z konserwatystami w sądzie, ale argumentował, że utrzymałby prawo Mississippi bez podjęcia dodatkowego kroku, jakim jest całkowite wymazanie precedensu Roe.
116-stronicowe orzeczenie unieważniło również precedens z 1992 r., znany jako Planned Parenthood przeciwko Casey, który stwierdzał, że stany nie mogą nakładać znaczących ograniczeń na aborcję, zanim płód stanie się zdolny do życia poza macicą.
Orzeczenie w sprawie Casey nie określiło, kiedy pojawia się taka zdolność, ale sugerowało, że jest to około 24. tygodnia ciąży.
Wyrok z 24 czerwca zapadł w sprawie Dobbs przeciwko Jackson Women’s Health Organization (akta sądowe 19-1392).
W tym przypadku jedyna licencjonowana przez państwo klinika aborcyjna w Mississippi sprzeciwiła się stanowej ustawie o wieku ciążowym, która zezwala na aborcję po 15 tygodniach ciąży tylko w nagłych przypadkach medycznych lub poważnych nieprawidłowościach płodu. Powołując się na Roe, sądy niższej instancji uznały, że statut stanowy jest niezgodny z konstytucją.
2 maja opublikowano projekt dokumentu z dnia 10 lutego bez ujawniania jego źródła. Sąd z zaciśniętymi zębami bada wyciek, ale szczegóły trwającego dochodzenia są utajnione.
Sędzia Samuel Alito napisał opinię większości. Trzej sędziowie sprzeciwiający się orzeczeniu — Stephen Breyer, Sonia Sotomayor i Elena Kagan — podjęli niezwykły krok, wydając trójstronny wspólny sprzeciw.
Alito wyjaśnił, dlaczego w opinii sądu większość uważa, że wyrok w sprawie Roe przeciwko Wade został błędnie rozstrzygnięty 49 lat temu.
„Aborcja stanowi głęboką kwestię moralną, w której Amerykanie mają skrajnie sprzeczne poglądy” – napisał.
„Niektórzy żarliwie wierzą, że osoba ludzka powstaje w momencie poczęcia i że aborcja kończy niewinne życie. Inni uważają, że jakakolwiek regulacja aborcji narusza prawo kobiety do kontrolowania własnego ciała i uniemożliwia kobietom osiągnięcie pełnej równości.
„A jeszcze inni w trzeciej grupie uważają, że aborcja powinna być dozwolona w pewnych, ale nie we wszystkich okolicznościach, a osoby z tej grupy mają różne poglądy na temat konkretnych ograniczeń, które należy nałożyć”.
Przez pierwsze 185 lat po uchwaleniu Konstytucji Stanów Zjednoczonych „każdemu stanowi pozwolono zająć się tą kwestią zgodnie z poglądami swoich obywateli”, ale potem, w 1973 roku, Sąd Najwyższy orzekł w sprawie Roe przeciwko Wade. Pomimo tego, że Konstytucja nie wspomina o aborcji, sąd uznał, że „daje szerokie prawo do jej uzyskania”.
Sąd nie twierdził, że „prawo amerykańskie lub prawo zwyczajowe kiedykolwiek uznawały takie prawo, a jego badanie historii wahało się od konstytucyjnie nieistotnego (np. dyskusja na temat aborcji w starożytności) do wyraźnie błędnego (np. jego twierdzenie, że aborcja prawdopodobnie nigdy nie była przestępstwem w świetle prawa powszechnego” – napisał Alito.
„Po skatalogowaniu mnóstwa innych informacji nie istotnych dla znaczenia Konstytucji, opinia zakończyła się ponumerowanym zbiorem zasad, podobnym do tych, które można znaleźć w ustawie uchwalonej przez ustawodawcę”.
Sąd stworzył schemat, w którym „każdy trymestr ciąży był regulowany inaczej, ale najbardziej krytyczną granicę wyznaczano mniej więcej pod koniec drugiego trymestru, co w tamtym czasie odpowiadało punktowi widzenia, że płód osiągnął „żywotność”, tj. zdolność do przetrwania poza macicą”.
Chociaż sąd przyznał, że państwa „miały uzasadniony interes w ochronie „potencjalnego życia”, napisał Alito, ustalił, że interes ten nie uzasadnia nakładania jakichkolwiek ograniczeń na aborcje na etapie poprzedzającym “żywotność”.
Sąd nie przedstawił żadnych wyjaśnień dla tego ustalenia, którego z trudem bronili nawet zwolennicy aborcji.
Alito wskazał na odrębną opinię sędziego Byrona White'a, który napisał, że sprawa

reprezentuje „wykonywanie surowej władzy sądowniczej”. Alito dodał, że decyzja ta „wywołała narodową kontrowersję, która pół wieku temu wlała gorycz do naszej kultury politycznej”.
W trójstronnym sprzeciwie Breyer, Kagan i Sotomayor skrytykowali nową opinię większości.
„Mówią, że od momentu zapłodnienia kobieta nie ma prawa do decyzji. Państwo może zmusić ją do poronienia, nawet przy największych kosztach osobistych i rodzinnych” – napisali sędziowie.
„Ograniczenie aborcji, zdaniem większości, jest dopuszczalne, gdy jest to racjonalne - to najniższy poziom kontroli znany prawu.
„A ponieważ, jak często stwierdzał sąd, ochrona życia płodowego jest racjonalna, państwa mogą swobodnie wprowadzać wszelkiego rodzaju ograniczenia”.
Poprawka: Poprzednia wersja tego artykułu błędnie określała wynik głosowania w sprawie obalenia wyroku w sprawie Roe przeciwko Wade. Wynik był 5-4, na niekorzyść Roe. Przewodniczący John Roberts zgodził się z trzema liberalnymi sędziami, którzy głosowali przeciwko odrzuceniu Roe, ale zgodził się również z większością, że prawo aborcyjne Mississippi powinno zostać utrzymane.

Mateusz Vadum
Matthew Vadum jest wielokrotnie nagradzanym dziennikarzem śledczym