Roślina przeciw złu i zarazie
Ilona Girzewska
W Zielniku Syreniusza Szymona Syreńskiego z 1613 roku znaleźć można taki oto opis: „Korzeń jego miły i wonny, wonnością goździki przypominający, rozgrzewa, wzmacnia żołądek, zatrzymuje rozwolnienie, rozprasza wiatr w brzuchu, a osobliwie pożyteczny bywa w chorobach zimnicy. Używany w winie, przydaje smaku i zdrowia. Działa też na serce i radość w człowieku budzi”.
Która to z roślin zasłużyła sobie na uwagę Syreniusza? To Kuklik pospolity (Geum urbanum L.), znany także jako caryca, świętojanka, goździk ziemny czy korzeń świętego Benedykta, to roślina znana od dawien dawna, owiana wieloma legendami. Jedna z nich mówi, że kiedy święty Benedykt z Nursji, założyciel zakonu benedyktynów, przebywał w klasztorze Monte Cassino, objawił mu się anioł i wskazał ziele o goździkowym zapachu, które miało moc odpędzania złych duchów. Od tej pory korzeń kuklika noszono na szyi jako amulet, a mnisi sporządzali z niego lecznicze wina i odwary. Roślina zyskała nazwę „Korzeń św. Benedykta” i była święcona w klasztorach. Z powodu budowy kwiatu (pięć płatków, owocostan przypominający krzyżyk), wierzono, że kuklik ma boską moc. W niektórych klasztorach traktowano go jako symbol Trójcy Świętej i sadzono przy kapliczkach.
Według ludowego podania z Austrii pewien pasterz, schorowany i bliski śmierci, pił codziennie odwar z korzenia dzikiej rośliny o goździkowym zapachu. Po tygodniu wróciły mu siły. Starszyzna w wiosce orzekła, że zioło to pochodzi od samego Boga i nazwano je świętym zielem z lasu. Od tej pory w alpejskich dolinach kuklik był podawany jako zioło wzmacniające po ciężkiej chorobie.
Kuklik pospolity to wieloletnia roślina zielna z rodziny różowatych (Rosaceae), spotykana na łąkach, przydrożach, w zaroślach, rowach, a nawet na śmietniskach. Charakteryzuje się żółtymi kwiatami, które kwitną od maja do lipca, by później zamienić się w małe, kolczaste i kłujące owoce.
Choć dziś kuklik jest rzadko używany w kuchni, dawniej wykorzystywano go jako przyprawę i naturalny konserwant. Jego korzeń ma goździkowy aromat, dodawano go więc do wina, piwa, nalewek, mięs i zup. Używano go jako tańszego zamiennika goździków, suszony i zmielony korzeń stanowił przyprawę do mięsnych farszów i dań jednogarnkowych. Przede wszystkim zasłynął jednak jako ziele na wiele dolegliwości.
Lecznicze właściwości kuklika cenione są również we współczesnej fitoterapii. Wykorzystywany jest głównie korzeń tej rośliny, który najlepiej pozyskiwać jesienią lub wczesną wiosną. Charakterystyczny, zapach kuklik zawdzięcza obecności eugenolu – związku z grupy fenoli, który również stanowi główny składnik aromatyczny goździków. Roślina ta kryje w sobie także szereg innych substancji czynnych: kwasy organiczne (takie jak kawowy, galusowy, cynamonowy, chlo- rogenowy), garbniki, glikozydy (m.in. geina), żywice oraz sole mineralne
Garbniki nadają ziołu delikatnie cierpki smak i wywołują uczucie suchości w ustach. Obecny w kukliku olejek eteryczny, bogaty w eugenol, wykazuje działanie rozkurczowe, przeciwbólowe oraz ułatwia usuwanie gazów. Roślina ta, podobnie jak goździki, wykazuje silne właściwości antyoksydacyjne.
Dzięki szerokiemu spektrum działania kuklik wpływa korzystnie na organizm – łagodzi stany zapalne, zatrzymuje krwawienia, wspiera profilaktykę nowotworową, działa antyseptycznie. Pomaga w usuwaniu toksyn, pobudza wydzielanie żółci, wzmacnia wątrobę i oczyszcza krew. Preparaty z korzenia wspomagają organizm w usuwaniu metali ciężkich i toksycznych substancji.
Napar z kuklika
1 łyżkę ususzonego korzenia kuklika zalać 1 szklanką wrzątku, przykryć i zaparzać 15-20 minut, przecedzić. Pić 2–3 razy dziennie po pół szklanki – wspomaga trawienie, łagodzi biegunki, działa lekko ściągająco i przeciwzapalnie.
Odwar z korzenia kuklika
1 łyżkę suszonego korzenia zalać 250 ml zimnej wody, zagotować, zmniejszyć temperaturę i następnie gotować na małym ogniu 10 minut. Odstawić pod przykryciem na kolejne 15 minut, przecedzić. Pić 2 razy dziennie po 100–150 ml, szczególnie przy zatruciach pokarmowych, niestrawności, wzdęciach lub z
Okłady z kuklika – na rany, wypryski, świąd
Zrobić mocny odwar jak w przepisie powyżej. Nasączyć gazę lub bawełnianą ściereczkę i przykładać na zmienione chorobowo miejsce 1–2 razy dziennie przez 15–20 minut.
Płukanka do jamy ustnej – na afty, dziąsła i nieświeży oddech
1 łyżeczka suszonego korzenia zalać 150 ml wody, dalej postępować jak przy odwarze. Używać do płukania jamy ustnej 2–3 razy dziennie. Płukanka działa antyseptycznie, łagodzi stany zapalne i odświeża oddech.
Nalewka z kuklika
100 g świeżego lub suszonego korzenia kuklika zalać 500 ml alkoholu 40–50%. Odstawić na 2 tygodnie w ciemne miejsce, codziennie wstrząsać. Po 14 dniach przecedzić i przelać do ciemnej butelki. Zażywać 10–15 kropli dziennie w kieliszku wody – wzmacnia organizm, oczyszcza krew, wspiera pracę wątroby.
Uwaga!
Kuklik pospolity jest uważany za bezpieczny w umiarkowanych ilościach, ale długotrwałe stosowanie powinno być skonsultowane z fitoterapeutą. Nie stosować w ciąży i podczas karmienia piersią bez nadzoru specjalisty.
Ilona Girzewska • Certyfikowany Zielarz Fitoterapeuta
Tel: 416-882-0987 • FB: Ziołowe opowieści • Podcast: Radio7toronto.com
Powiązane wiadomości
Comment (0)