Żubrówka - nie tylko do nalewki
Ziołowe opowieści
Nazywana potocznie trawą żubrową, trawą bizonów lub po prostu żubrówką. W Polsce kojarzona głównie z dziewiczą Puszczą Białowieską i zamieszkującymi ją żubrami. Dawniej wierzono, że jest afrodyzjakiem, a ktokolwiek zje jej źdźbło posiądzie moc i siłę żubra.
Turówka wonna (Hierochloe odorata L.), ang. Sweetgrass, Bison Grass to pachnąca trawa o charakterystycznym zapachu, dzięki czemu wykorzystywana jest np. do aromatyzowania wódek, a smakosze chętnie dodają ją do marynat i potraw - zwłaszcza tych z dziczyzny.
Od wieków odgrywała istotną rolę w różnych kulturach, występuje w legendach, rytuałach i wierzeniach rdzennych ludów Ameryki Północnej, a także w tradycji słowiańskiej, zwłaszcza na terenach Polski i Białorusi. Niektóre podania mówią, że była świętą trawą używaną w pogańskich obrzędach ku czci bóstw leśnych i opiekuńczych duchów natury. W dawnych klasztorach jako pierwsi odkryli jej niezwykłe właściwości mnisi i zaczęli dodawać ją do alkoholu, tworząc znaną dziś Żubrówkę. Napój ten miał wzmacniać organizm i chronić przed chorobami.
Dla wielu plemion indiańskich, zwłaszcza z plemion Lakota, Cree i Ojibwa sweet grass była rośliną świętą. Wierzono, że stworzył ją Wielki Duch jako pierwszą roślinę na świecie, by przypominała ludziom o jego miłości i trosce. Jej słodki zapach miał uspokajać duszę i łączyć ludzi z naturą. Inna legenda mówi, że trawa żubrowa to kosmyki włosów Matki Ziemi. Dlatego Indianie często zaplatali ją w warkocze i spalali podczas ceremonii jako ofiarę dla duchów przodków. Jej palenie miało oczyszczać umysł i przestrzeń, przyciągać dobre duchy i odpędzać złe moce.
Turówka była także używana była też do budowy tradycyjnych indiańskich tipi - dzięki swojej elastyczności i wytrzymałości wykorzystywano ją do pokrycia ramy tipi, stanowiła świetną izolację termiczną i ochronę przed deszczem. Wiele indiańskich plemion przędło włókna z trawy żubrowej, które świetnie nadawały się do wyplatania m.in. mat czy koszyków.
Dziś rdzenne społeczności nadal pielęgnują rytuały, a turówka wonna pozostaje ważnym elementem ich duchowego i kulturowego dziedzictwa. Jest jedną z czterech świętych roślin (obok białej szałwii, cedru i tytoniu) stosowanych do oczyszczania osób, miejsc i przedmiotów. W ceremoniach dziękczynnych, ma przyciągnąć błogosławieństwa i harmonię. Czasem jest dodawana do sakralnych łaźni parowych (sweat lodges), aby wzmocnić duchowe doświadczenie, a warkocze z turówki są umieszczane w domach, aby chronić przed złymi energiami. W niektórych tradycjach splata się je i wręcza jako znak przyjaźni i pokoju.
Współcześnie trawa żubrowa jest ceniona głównie ze względu na zawarte w niej składniki aktywne o właściwościach leczniczych.
Kumaryny - nadają jej charakterystyczny zapach i mają działanie rozkurczowe, uspokajające i przeciwzapalne. Jednak w dużych ilościach mogą być toksyczne dla wątroby.
Flawonoidy - mają działanie przeciwutleniające i przeciwzapalne, wspierają układ krążenia i poprawiają odporność.
Olejki eteryczne - relaksują, działają delikatnie antyseptycznie i mogą odstraszać owady.
Garbniki - wspomagają trawienie i łagodzą stany zapalne przewodu pokarmowego.
Kwasy organiczne - wspierają przemianę materii i detoksykację organizmu.
Oto kilka prostych receptur na wykorzystanie turówki wonnej (Hierochloë odorata) w celach leczniczych:
Napar uspokajający
1 łyżeczkę suszonej turówki wonnej zalać 250 ml wrzącej wody, zaparza pod przykryciem 10 minut, przecedzić i pić ciepłe, maksymalnie 1 filiżankę dziennie. Tak przygotowany napar łagodzi stres, wspomaga sen i poprawia trawienie.
Nalewka na trawienie i odprężenie
10 g suszonej turówki wonnej, zalać w szczelnym słoju 250 ml 40-50% alkoholu (np. wódka). Odstawić na 2-3 tygodnie w ciemnym miejscu, co kilka dni wstrząsać. Po tym czasie przecedzić do butelki. Stosować 10-15 kropli na wodę lub herbatę przed posiłkiem. Nalewka pobudza apetyt, wspomaga trawienie, działa łagodnie uspokajająco.
Mieszanka ziołowa na bezsenność
1 część turówki wonnej, 1 część melisy, 1 część rumianku
Wymieszać zioła i zalać 1 łyżeczkę mieszanki szklanką wrzącej wody. Parzyć 10 minut, pić wieczorem przed snem. Mieszanka ta ułatwia zasypianie i ma działanie uspokajające.
Kąpiel relaksacyjna
2 garście suszonej turówki wonnej zalać 1 litrem wrzącej wody, zaparzać przez 15 minut. Przecedzić i dodać napar do wanny z wodą. Kąpiel nie powinna trwać dłużej niż 15-20 minut - działa uspokajająco, poprawia nastrój, koi skórę.
Choć trawa żubrowa ma właściwości lecznicze, nie wszyscy mogą z nich korzystać. Zawarta w niej kumaryna, w większych ilościach może obciążać wątrobę, dlatego osoby z np. marskością, czy zapaleniem wątroby powinny unikać długotrwałego stosowania.
Kumaryna ma także działanie przeciwzakrzepowe, nie jest więc wskazana przy równoczesnym przyjmowaniu leków rozrzedzających krew. Brak jest również wystarczających badań dotyczących bezpieczeństwa stosowania u kobiet w ciąży i dzieci poniżej 12 roku życia.
Zbyt wysokie dawki mogą powodować nudności, bóle głowy i zawroty głowy. Długotrwałe stosowanie może prowadzić do uszkodzenia wątroby.
Turówkę wonną należy stosować najlepiej pod nadzorem zielarza lub lekarza.
Ilona Girzewska • Certyfikowany Zielarz Fitoterapeuta
Tel: 416-882-0987
FB: Ziołowe opowieści • Podcast: radio7toronto.com
Powiązane wiadomości
Comment (0)