Kwiaty z bajki

Ziołowe opowieści
Niezapominajka (Myosotis) to delikatny kwiat o niebieskich płatkach, często symbolizujący pamięć, wierność i miłość. Jej nazwa pochodzi od greckich słów myos (mysz) i oto (ucho), co nawiązuje do kształtu liści przypominających mysie uszka. Należy do rodziny ogórecznikowatych i obejmuje około 150 gatunków. Preferuje miejsca wilgotne i zacienione, często występuje w zaroślach, na terenach podmokłych, w lasach oraz na obszarach górskich. Nie jest jednak wyłącznie rośliną dziko rosnącą – z powodzeniem można ją hodować w ogrodzie lub na balkonie. W Polsce niezapominajka doczekała się nawet swojego święta - 15 maja jest Dniem Polskiej Niezapominajki.
Według niemieckiej legendy nazwa tej rośliny wzięła się od słów rycerza, który w czasie spaceru ze swoją ukochaną próbował zerwać dla niej kwiaty rosnące nad rzeką. Niestety, rycerz poślizgnął się, wpadł do wody i porwany przez nurt zdążył tylko krzyknąć: „Nie zapomnij mnie!” – co miało być jego ostatnią prośbą.
W chrześcijaństwie niezapominajka miała symbolizować pamięć o bliskich i Bożej opiece. Według jednej z legend, gdy Bóg nadawał kwiatom nazwy, niezapominajka poprosiła: „Panie, nie zapomnij mnie!”. W odpowiedzi Bóg uśmiechnął się i dał jej to imię, które przetrwało do dziś. W innym podaniu niezapominajka była kwiatem rosnącym w ogrodach zakochanych. Dawano ją jako znak miłości i wierności – miała przypominać ukochanym o sobie podczas rozłąki.
Choć niezapominajka jest bardziej ceniona za swoje walory estetyczne niż lecznicze, znane jest jej wykorzystywanie w medycynie ludowej, w której wykorzystywano całą roślinę: ziele, korzeń i kwiaty.
Niektóre gatunki, jak niezapominajka błotna, polna czy południowoafrykańska, miały różnorodne zastosowania: Niezapominajka polna (Myosotis arvensis) pomocna była w leczeniu gruźlicy, przewlekłych nieżytów oskrzeli i kaszlu. Z kolei gatunki azjatyckie i południowoafrykańskie stosowano w leczeniu histerii, jako środki wymiotne i przeciw infekcjom.
Ta niepozorna roślinka zawiera liczne składniki aktywne, m.in. fenolokwasy, alkaloidy, kwas rozmarynowy, saponiny i bornezytol, który działa hipotensyjnie, czyli obniża ciśnienie tętnicze krwi.
Ziele niezapominajki wykazuje właściwości antyseptyczne, przeciwzapalne, przeciwkrwotoczne i wspomagające gojenie ran. Napary z kwiatów mogą być stosowane jako łagodny środek uspokajający i wyciszający. Okłady z liści pomagają przy lekkich podrażnieniach skóry, wypryskach i drobnych ranach. Niezapominajka była używana do przygotowania okładów, które pomagają zmniejszyć opuchliznę i zaczerwienienie oczu.
Napar uspokajający
1 łyżkę świeżych lub suszonych kwiatów niezapominajki zalać 250 ml wrzątku, odstawić pod przykryciem na 10 minut. Przecedzić i pić napar 1-2 dziennie aby złagodzić stres i napięcie.
Okład na podrażnioną skórę
Garść świeżych liści niezapominajki gotować przez 10 minut w 250 ml wody, odstawić do ostygnięcia. Zamoczy gazę w wywarze i nałożyć na skórę na 15–20 minut.
Herbata wspomagająca układ oddechowy
1 łyżkę suszonych kwiatów niezapominajki zalać 250 ml wrzątku, po 10 minutach przecedzić, dodać 1 łyżeczkę miodu do smaku. Pić 1–2 razy dziennie w trakcie przeziębienia lub kaszlu.
Tonik do pielęgnacji oczu
1 łyżeczkę kwiatów niezapominajki zaparzyć w 100 ml wody destylowanej. Ostudzić, przecedzić. Tak przygotowany tonik przechowywać w lodówce maksymalnie 3 dni. Stosować do przemywania oczu przy podrażnieniach.
Nasi przodkowie chcąc wykorzystać właściwości niezapominajek, najczęściej przygotowywali z nich nalewki, znane jako Tinctura Myosotis. Spożywanie jej w dawce pół łyżeczki 4-5 razy dziennie polecano na różne dolegliwości.
Nalewka z niezapominajek
1 część drobno posiekanego ziela niezapominajki zalać 5 częściami alkoholu o stężeniu 40-60%. Po tygodniowej maceracji nalewkę trzeba przefiltrować. Stosować 1/2 łyżeczki 4-5 razy dziennie. Jest ona pomocna w przypadku zapalenia gardła i krtani, męczącego kaszlu, zapalenia oskrzeli, gruźlicy, a nawet krwotoków z nosa.
Przeciwwskazania
Ciąża i karmienie piersią – brak jest wystarczających badań potwierdzających bezpieczeństwo stosowania w tych okresach. Stosowanie u dzieci wymaga również konsultacji z lekarzem.
Osoby z nadwrażliwością na rośliny z rodziny ogórecznikowatych (Boraginaceae) mogą reagować alergicznie na tę roślinę. Z kolei obecność alkaloidów pirolizydynowych w niezapominajkach może negatywnie wpływać na wątrobę, szczególnie przy długotrwałym stosowaniu lub w wysokich dawkach. Nadmiar związków mineralnych, takich jak wapń i potas, może obciążać nerki. Niezapominajka może wchodzić także w interakcje z lekami obniżającymi ciśnienie lub środkami przeciwza- krzepowymi.
Ten delikatny kwiat, to nie tylko symbol wierności i miłości, ale także roślina o właściwościach leczniczych. Choć jej działanie jest subtelne, w medycynie ludowej zawsze była ceniona za pomoc w łagodzeniu drobnych dolegliwości. Jeśli chcecie wykorzystać jej potencjał, pamiętajcie, aby stosować ją z umiarem i najlepiej zebraną z czystych, nieskażonych terenów.
Ilona Girzewska
Certyfikowany Zielarz Fitoterapeuta
Tel: 416-882-0987
FB: Ziołowe opowieści
Podcast: radio7toronto.com
Comment (0)