Jarzębina

Wednesday, 01 Dec, 2021

Wszystko co powinieneś wiedzieć

Bogactwo witamin, kwasów organicznych i składników mineralnych zawartych w dojrzewających jesienią owo- cach jarzębiny to remedium na choroby grzybicze, wsparcie dla nerek, wątroby i serca. Jakie dokładnie właściwości zdrowotne ma popularna jarzębina i w jakiej postaci ją jeść - prezentujemy poniżej.
Właściwości zdrowotne
W owocach jarzębiny znajdziemy dużo cennych składników prozdrowotnych. Wśród nich najważniejsze to:
    kwasy organiczne (m.in. kwas parasorbowy - około 0,4 proc. oraz kwasy: jabłkowy, winowy, cytrynowy i sorbowy),
    karotenoidy (alfa karoten i prowitamine A czyli beta-karoten),
    flawonoidy (kwercetynę, kemferol i rutynę),
    składniki mineralne magnez, cynk, wapń, żelazo o i mangan,
    witaminę C , E, K i P.
Kwas sorbowy znajdujący się w owocach jarzębiny hamuje procesy życiowe bakterii i grzybów, co potwierdzono badaniami. Jest skuteczny w leczeniu zakażeń wywołanych przez grzyby Candida, Clostridium, Escherichia, Enterobacter, Propionibacterium, Salmonella czy Staphylococcus.
Właściwości lecznicze owoców jarzębiny
Owoce jarzębiny znajdują zastosowanie w profilaktyce arteriosklerozy i leczeniu nadciśnienienia tętniczego, mają właściwości stymulujące pracę jelit i działają przeciwzapalnie na błony śluzowe żołądka i jelit, łagodzą podrażnienia wątroby, pomagają w przewlekłych zaburzeniach trawiennych.
Owoce jarzębiny mają delikatne działanie moczopędne i przeciwzapalne w układzie moczowym. Pomagają przy kamicy nerkowej i żółciowej. Już w medycynie ludowej owoce jarzębiny były znanym lekkim na kamicę nerkową.
Dzięki zawartości garbników, owoce jarzębiny wpływają także łagodnie ściągająco i przeciwzapalnie na błonę śluzową przewodu pokarmowego. Mogą też wywołać nieznaczny efekt przeciwbiegunkowy, ale w dużych dawkach działają odwrotnie - przeczyszczająco. Garbniki hamują także rozwój bakterii i grzybów w jelitach, jak również na powierzchni skóry.
Jarzębina zawiera ponadto dużą ilość witaminy C, dlatego jest zalecana jako naturalny suplement diety dla osób z jej niedoborami. Ze względu na zawartość soli mineralnych i witamin owoce jarzębiny będą działać wzmacniająco na układ immunologiczny i antyoksydacyjnie. Warto po nie sięgać szczególnie w okresie jesienno-zimowym i sezonach infek- cyjnych.
Jarzębina na surowo jest szkodliwa. Jak jeść jarzębinę?
Świeże owoce jarzębiny nie nadają się do jedzenia przez człowieka. Zebrane jesienią owoce jarzębiny i od razu zjedzone, mogą wywołać problemy ze strony układu pokarmowego, biegunkę i wymioty. Jest to spowodowane obecnością kwasu parasorbowego - który rozkłada się podczas przetwarzania owoców, np. podczas mrożenia, suszenia lub obróbki cieplnej. Owoce jarzębiny zbierane po przymrozkach już całkowicie strawne, zdrowe i do tego smaczniejsze, bo przemarznięcie owoców eliminuje goryczkę.
Owoce jarzębiny - jak stosować leczniczo?
Jeśli chcesz wykorzystać jarzębinę leczniczo, na przykład by poprawić odporność, wzmocnić naczynia krwionośne, serce i nerki, stosuj ją jak suplement diety - jedz regularnie przez co najmniej kilka tygodni. Możesz na przykład jeść ją bezpośrednio, wysuszoną i rozdrobnioną, najlepiej dwa razy dziennie, popijając szklanką wody. W terapii przeciwgrzybiczej i obniżającej ciśnienie sięgnij po wywar z jarzębiny - pij go nawet trzy razy dziennie po pół szklanki.
Przepis na wywar z jarzębiny:
do 200 ml wody wsyp 2 łyżki suszonych owoców jarzębiny. Gotuj przez pół godziny. Pij schłodzony, posłodzony miodem.
 
Jarzębiak
Jarzębina to bomba witaminowa. Aby nalewka nie tylko leczyła, ale przede wszystkim cieszyła smakiem, pamiętaj, aby przemrozić owoce przed jej nastawieniem. Podajemy przepis na nalewkę jarzębinową.
Przepisy na pyszne nalewki znajdziecie w wydanej pod patronatem Beszamel.pl przez wydawnictwo HARDE książce Anny Szubińskiej "Nalewki. Natura zamknięta w butelce".
Domowe nalewki
Nie propagujemy konsumpcji alkoholu, ale nie ma nic lepszego jak nalewki domowej roboty na rozgrzewającym spirytusie. Do listy tych najbardziej wykwintnych (bo nalewki tak naprawdę można robić niemal ze wszystkich owoców), obok wiśniówki, orzechówki, pigwówki, śliwowicy czy ratafii, z pewnością trzeba zaliczyć jarzębiak. Można go robić w wersji słabszej z 40-procentową wódką, ale ten tradycyjny przyrządzany jest na spirytusie.
SKŁADNIKI
    5 szklanek owoców jarzębiny
    4 szklanki spirytusu
    2-3 szklanki wody
    1 szklankę cukru
    Przygotuj także:
    szklany słój lub gąsiorek
    bibułę do filtrowania
    butelki
Owoce jarzębiny zbierane przed przymrozkami włóż na dobę do zamrażarki. Następnie oberwij z gron, przebierz, starannie umyj i odsącz. Wsyp do rondla z wrzącą wodą i gotuj kilka minut, odcedź i pozostaw na sicie 2-3 godziny. Dobrze osuszone owoce włóż do słoja i zalej spirytusem. Alkohol musi przykryć owoce. Słój zamknij i odstaw w ciemne miejsce o temperaturze pokojowej. Po 5 tygodniach zlej nalew do butelek, wypełniając je do połowy i szczelnie zamknij. Z wody i cukru ugotuj syrop i jeszcze gorącym zalej pozostawione w słoju owoce. Słój zamknij i odstaw na kolejne 2 tygodnie, następnie odcedź płyn, dopełnij nim butelki. Dokładnie wstrząśnij każdą z nich, odstaw w ciemne miejsce na 2-3 miesiące.

Jarzębiak z cytryną: przepis na pyszną nalewkę z jarzębiny
Owoce jarzębiny są bazą pysznych dżemów, konfitur oraz domowych alkoholi. Jarzębinowe wino czy nalewka to swoiste must have w dobrze wyposażonej spiżarni. Jarzębiak z cytryną jest dodatkowo wzbogacony cennymi składnikami odżywczymi, jakich dostarcza cytryna. Podajemy przepis na nalewkę z jarzębiny z cytry- ną!
Owoce jarzębiny najlepiej zbierać po pierwszych przymrozkach. Zawierają bardzo dużo witaminy C oraz prowitaminy A, a także kwasy organiczne i garbniki pomagające zwalczać stany zapalne.
SKŁADNIKI
    5 szklanek owoców jarzębiny
    2 szklanki spirytusu
    2 szklanki przegotowanej wody
    sok wyciśnięty z 1 cytryny
    1 łyżeczka skórki startej z cytryny
    2 szklanki cukru
Dobrze przemarznięte owoce jarzębiny sparz na sicie wrzątkiem i osusz. Wrzuć do słoja, zasyp cukrem, dodaj sok z cytryny i skórkę. Spirytus rozcieńcz z wodą i zalej nim owoce, odstaw w ciepłe miejsce. Po 3 tygodniach przefiltruj i rozlej do butelek. Trzymaj przez pół roku w chłodnym i ciemnym pomieszczeniu.
Wyborna konfitura z jarzębiny i jabłek
Jarzębina była dawniej wykorzystywana do robienia bardzo zdrowych przetworów. Przez lata nieco zapomniana, teraz wraca do łask miłośników zdrowej żywności i tradycyjnych receptur. Co zrobić z owoców jarzębiny? Pole- cam kulinarny klasyk - konfiturę z jarzębiny z dodatkiem jabłek i nutką koniaku bądź rumu.
Jarzębina na przetwory
Jarzębina, ze względu na charakterystyczną goryczkę, wymaga przemrożenia. Zebrane jagody trzeba przetrzymać w zamrażarce nie krócej niż 3 dni. Lepiej chłodzić je dłużej albo zebrać dopiero po przymrozkach. Różne odmiany jarzębiny różnią się smakiem. W Skandynawii wyhodowano nawet odmiany o owocach znacznie większych od przeciętnych, słodszych, nadających się do jedzenia na surowo. Znane są też udoskonalone krzyżówki, np. jarzębina Likjornaja, wyhodowana dzięki skrzyżowaniu jarzębu i aronii. Niestety, w Polsce takie drzewa prawie nie występują, uprawiają je głównie hobbyści. Do wyrobu przetworów z powodzeniem można wykorzystać także zwykłe owoce, pilnując tylko, by pochodziły z drzew rosnących z dala od dróg i zakładów przemysłowych.
SKŁADNIKI
    1 kg jarzębiny
    1 kg cukru
    2 jabłka (antonówki, szara reneta - raczej kwaśne)
    sok z połowy cytryny
    kieliszek koniaku albo rumu
Jarzębinę zalewamy niewielką ilością wody, dodajemy sok z cytryny. Podgrzewamy przez 10 minut, dodajemy cukier, co jakiś czas poruszamy garnkiem, ew. delikatnie mieszamy. Usuwamy pianę zbierającą się na wierzchu. Jabłka drobno kroimy, dodajemy do konfitury. Smażymy, aż jabłka się rozpadną, a konfitura zgęstnieje. Podgrzewanie i chłodzenie powtarzamy po kilku godzinach albo następnego dnia. Do gotowej, gorącej konfitury dodajemy alkohol, mieszamy i pakujemy do niewielkich słoiczków.