Sokotra, wyspa wiatrów

Tuesday, 23 Jul, 2024

Podróże

Mówi się o niej "Alien Island" - wyspa obcych, miejsce, które nie powinno znaleźć się na naszej Ziemi. Mówi się że tak wygląda teren z planety X. Sokotra - wyspa, która szczególnie wyróżnia się charakterystyczną roślin- nością została okraszona mianem rajskiej wyspy oraz miejsca, które koniecznie musisz zobaczyć.
Sokotra - należący do Republiki Jemenu archipelag czterech wysp i wysepek na Oceanie Indyjskim, blisko Rogu Afryki, około 350 km na południe od Półwyspu Arabskiego. W 2003 roku został wpisany na listę rezerwatów biosfery, a w 2008 roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Klimat jest w połowie pustynny, z niewielkimi letnimi opadami, ograniczonymi do pewnych obszarów. Powierzchnia górzysta, częściowo pustynna.
Można by pomyśleć że zestawienie obrazowe różnych miejsc wyspy kompletnie do siebie nie pasuje...
Sokotra ma trzy geograficzne tereny: wąskie przybrzeżne równiny, wapienny płaskowyż z krasowymi jaskiniami i góry Haghier.
Sokotra leży na Oceanie Indyjskim 350 km od brzegu Afryki. Ta wyspa to jakby kawałek planety obcych przeniesiony na Ziemię, porośnięty przez roślinność, która wyrwała się z procesu ewolucji.  
Archipelag składa się z grupy 4 wysp,  Sokotry (3625 km⊃2;, druga co do wielkości afrykańska wyspa) i trzech mniejszych wysp, Abd Al Kuri, Samha z kilkuset mieszkańcami i niezamieszkanym Darsa oraz innymi, nienadającymi się do zamieszkania skalistymi wysepkami. Oddzieliły się one od kontynentu afrykańskiego jakieś 6 lub 7 milionów lat temu. Dzisiaj na wyspie jest 700 rzadkich gatunków zwierząt i roślin, z których 1/3 to garunki endemiczne - czyli występują TYLKO na tej wyspie. (Podobny fenomen ma miejsce na wyspie Galapagos w okolicach Ameryki Południowej)
Niewiele wiadomo o pierwotnej ludności Sokotry, która najprawdopodobniej jest zamieszkała od około 3 tysięcy lat. Pierwszymi osadnikami mogli być przybysze z południowej Arabii i wschodniej Afryki. Sokotra zamieszkała jest obecnie przez ludność sta- nowiącą mieszankę arabsko-afrykańską, a jej liczba szacowana jest na 45 tysięcy osób. Znaczny jeszcze odsetek ludności, szczególnie w interiorze wyspy, posługuje się wciąż starodawnym południowoarabskim dialektem soqotri. Niemal całe życie społeczno-gospodarcze wyspy skupione jest w głównym mieście Hadibu, niewielkiej osadzie Qalansiyah oraz kilkunastu rozproszonych wsi. Przeważająca część Sokotryjczyków żyje w niewielkich zbudowanych z kamienia domostwach o płaskich na ogół dachach.
Głównym ich zajęciem jest uprawa palmy daktylowej, warzyw i aloesu, a także połów ryb, oraz pasterska hodowla kóz, owiec, krów i wielbłądów.
Od 1997 r., kiedy to władze Jemenu ogłosiły Sokotrę obszarem specjalnym ochrony środowiska naturalnego, wyspa pozostaje przedmiotem rosnącego zainteresowania ze strony różnych organizacji narodowych i międzynarodowych i narodowych: UNESCO, UNDP, Global Environment Facility (GEF), Environment Protection Agency (EPA), Socotra Conservation & Development Plan (SCDP). Najogólniej rzecz biorąc zasadniczym celem ich działalności jest koordynacja wysiłków na rzecz zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego przy równoczesnej ochronie unikatowego środowiska naturalnego. Sokotra nadal nie dysponuje portem morskim z prawdziwego zdarzenia, większość mieszkańców posiada wciąż ograniczony dostęp do wody bieżącej, elektrycz- ności i służby zdrowia.
O ruchu turystycznym można mówić dopiero od 2000 roku - 140 osób. W 2002 r. było 280 osób, a w 2005 r. Sokotrę odwiedziło już 1000 osób. Liczba turystów stale rośnie, przybywają oni na ogół w niewielkich zorganizowanych grupach. Obecnie wyspa połączona jest z Jemenem dwoma kursami w tygodniu narodowego przewoźnika lotniczego Yemenu na trasie Aden - Hadibu. W odróżnieniu od podróżowania drogą lądową po kontynentalnym Jemenie na Sokotrze indywidualnych turystów nie obowiązują jak dotąd żadne specjalne zezwolenia policyjne. Wobec stałego wzrostu zainteresowania wyspą ze strony coraz większej liczby turystów, jak również inwestorów, przed Sokotrą stoi wiele różnorakich wyzwań o charakterze ekologicznym, kulturowym i ekonomicznym.
Dlaczego Sokotra jest taka cenna? Otóż ponad jedna trzecia spośród 850 gatunków roślin na wyspie to endemity, czyli rosną tylko na Sokotrze. Między innymi: parasolowata dracena (smocze drzewo), drzewo ogórkowe, adenium obesum, figa sokotrzańska. Poza tym, siedem ze 120 gatunków ptaków Sokotry (m.in. myszołów sokotrzański, pokrzewka sokotrzańska, nektarnik sokotrzański) związało się wyłącznie z wyspą; podobnie jak dziesiątki endemicznych gadów z pięknym żółwiem morskim na przedzie. W strumieniu Wadi Arie żyje tajemnicza czarna ryba, która potrafi pożreć człowieka. Ale nikt żywy jej jeszcze nie widział. Za to strefa litoralna morza aż kipi od różnokolorowych i różnokształtnych ryb, które można zobaczyć bez problemu jedynie u koralowych wybrzeży Sokotry.
Swoją unikalność wyspa zawdzięcza długotrwałej izolacji geologicznej. Obecnie o zachowanie wyjątkowego środowiska Sokotry i kultury Sokotrejczyków dba ONZ.
Cała flora i fauna wyspy podlega ścisłej ochronie, nawet groźne i paskudne wije - skolopendry, które osiągają tu rekordowe rozmiary do 30 cm (mogą zabić człowieka!). Przepisy traktuje się poważnie. Gdy opuszcza się wyspę, cały bagaż zostaje służbowo przefiltrowany, że nasionko by się nie uchowało.
Rozgłos i wiedza na temat Sokotry w świecie starożytnym związana była nierozerwalnie ze szlakiem kadzidła i mirry, zwanego inaczej szlakiem wonności, który stanowił drugi wielki -obok szlaku jedwabnego- pomost kulturowy między Wschodem a Zachodem. Szlak ten prowadził z regionu ojczys- tego tych aromatycznych żywic, a więc z Arabii Południowej i Sokotry do wschodnich wybrzeży Morza Śródziemnego. Poza wonnoś- ciami poszukiwanymi substancjami w starożytności były również liście aloesu i żywica drzewa smoczego. Dziś, kiedy wonności Orientu straciły na swoim dawnym znaczeniu, podstawową atrakcją Sokotry staje się jej reliktowa i wielce spektakularna flora. Istotne w niej miejsce zajmują, należące do ekologicznej grupy kserofitów, sukulenty - czyli rośliny suchych siedlisk, gromadzące zapasy wody w specjalnej tkance miękiszowej dla przetrwania długich okresów suszy.